ҚЫЗ  КӨЗІНШЕ  НЕГЕ ЗАМЕЧАНЬЕ ЖАСАЙСЫҢ?
Науқан. Тығыз жұмыс. Тізгін ұшы осы заманның ботатірсек бозбаласы Омарұлы қасымда. Бұл бос адам емес, аудандық комсомолдар комитетінің үгіт-насихат бөлімі бастығы. Шалқардың шалқыған даласын шабуылмен Шалатай ауылына сау ете түстік.
  • Малшыларды шақыр, малдарыңды жина, санаймыз!
  • Неге?
  • Салықтан мал жасырыпсыз.
Ауыл арты ұлан-азар шу, құлан адасар шаң. Қарақұрық мал. Орқыраған бие, арқыраған айғыр, маң-маң басқан түйе меңіреген сиыр, маңыраған қой-қозы,  зыр  жүгірген  малшы,  малды  иірген  жалшы…
Қолымызда бір-бір қарындай қағаз; біреу малды шұбыртып айдап тұр, біреу түсін жазып тұр, мен санап тұрмын. Күміс тұрманды, барқыт аткөрпелі байдың мырзасының оқтаудай құла дөнені Омарұлының астында. Ол саналған малдың бытырамасына, былықпасына, біреу ұрлап жырмаламасына қойылған бақылаушымыз – сол.
Мал шұбап тұр, санап тұрмын, санап тұрмын, санынан айрылдым да қалдым… Сыңқ-сыңқ күлкі, сылқ-сылқ әзіл… Жалт қарасам, білмеппін, нақ қасымда той қылғандай топыр екен. Омарұлының оңында күн, солында ай; байдың бойжеткен қызы, үлбіреген келіндерінің қақ ортасында құланың бүйіріне құлай қисайып, шылымды шұбыртып қарқ-қарқ күледі, жампаң-жампаң етеді.
– Біреу,  екеу,  үшеу…   Санай  беріп  ем,   қарқылдаған күлкі санымның орта белінен үзді де кетті:
         – Жә-жә-жә, танымасын сыйламас. Құдаша… Шөк, ай!  Сіздермен сөйлесуге мешать етті-ау мына құрғыр түйелер…
Мен:
–Жетеу, бесеу, үшеу… Қап… Қайта:
–Біреу, екеу, үшеу, төрт… Қарқылдаған күлкі тағы киіп ап кетті:
–Жә – жә – жә –жә… Құдаша, «үкілім айдай» сіздің жақтың әні емес пе… Кешке бір сап бересіз бе? Әк, ай! Сыпырылғыр! Сізбен сөйлесуге мешать етті-ау, мына сиырлар…
–Тоғыз, сегіз, он үш… Қап… Санай алмадым. Омардың жампаны жаңылдыра берді. Жаным кейіді. Омарұлына ренжідім:
– Әлі, осы, қай қылығың! – дедім. Құла дененді борбайға бір салып жүрді де кетті. Тұрдым да қалдым. Тұрған әйелдер жырқ-жырқ күлісті.
Мал былықты; неше рет санадық. Ес кетті. Жан шықты. Өлдім-талдым дегенде, малды хаттап, шоттап,  күн  еңкейе  бітірдік;  малға  бақташы  қойдық.
Байдың үйіне келдім. Оң жақта байдың мырзасының кроваты; мамық төсек, құс жастық. Омарымның ұлы осы төсекте ұйқыда, бырдай… Тербетіп, тартып, ыңырантып оятып:
–  Е, бұ қай жатыс?
– Кетемін.
– Неге?
– Ход бермейсің.
– Не қылдым?
– Сен  қыз  көзінше  маған  замечание жасадың…
  
* * *
Бай кіріп келді. Нық қойып қойдым; Омарұлы өршелене соқты. Өткізе сөкті. Амалым бар ма, жаулап отырған жауымыздың жанында жақ аша алмадым. Тілімді тістедім де, сөзді майдабикелей бердім. Омарымның ұлы омыраулап-омыраулап барып басылды, Жиналған  жан  байдың  шаңырағынан  шықты.
Келген жайымызды байға естірттік:
– Сіз бұрын да болған адамсыз. Арғы атаңыздан бері жуансыз.
Ежелде елді билеп, төстеп қалғансыз. Бүгінде де сол керауыздығыңызды қоймай, ел еңбекшілерінің бойын өсірмей, кеңес жолына кесір тигізіп отырған   байсыз.   Міне,   сондықтан   Қазақстан   Өкіметінің жарлығы бойынша, мал-мүлкіңіз конфискеленеді; кедейлерге үлестіріледі. Өзіңіз, бала-шағаңызбен жер аударыласыз…
Үйдің іші шу ете түсті. Сақалынан сорасы ағып, солқылдап бай күңіренді. Бүйірін таянып бәйбіше боздады. Байдың қызы, келіні жоқтау айтып, қай-қайдағыны қозғады:
Ақ ордамды қуартып,
Нағылдым құдай, аруаққа.
Ақ бүйрімді суалтып,
Ағайын келдің бе алмаққа?
Ұялы терек мал-басым,
Ұқсадың ба қаңбақка?
Қарадаң туған хан басым,
Қаңғырарсың қай жаққа…
Оң жағыма қарасам,
Омарымның ұлы солқ-солқ  жылайды.
– Уай, саған не көрінді?
Үн жоқ. Кек-кек-кек… Солқ-солқ…
– Шық, жоғал!
Шығып кетті. Артынан  шығып:
– Сен неге жылайсың?
–Жаным… жаман… күйзеліп жүргенде… Сенің осы қылығың…
– Қай қылық?
– Сенің конфискелеуді байға қыз, келінінің көзінше жариялағаның, совсем не тактично болды. Күк… күк… күк…
Қазы деген кісі қатынын сабайды екен; қатыны жыласа, өзі қоса жылайды екен. Байды конфискелей келіп отырып, бай жыласа, қоса жылаған осы жолдасым – Омардың баласы емес, Қазының баласы емес пе екен?
                                                          1928 жыл